პროექტის სახელი:
ნეოლოგიზმები თანამედროვე ლექსიკაში
პროექტის მოკლე აღწერა:
თანამედროვე ლექსიკაში ახლად შემოსული უცხო სიტყვების /ნეოლოგიზმების/ მნიშვნელობის განმარტება და მათი გაცნობა მოსწავლეთათვის.
პროექტის სრული აღწერა:
ქუთაისის №17 საჯარო სკოლაში ხორციელდება ეროვნული სასწავლო გეგმისა, «ირმის ნახტომის» და სხვა პროგრამების პილოტირება. თვით ამ ტერმინმა გამოიწვია ჩვენს მოსწავლეებში დიდი ინტერესი. მისი ზუსტი განმარტების მოპოვებისას დღემდე არსებულ უცხო სიტყვათა ლექსიკონში, ამ სიტყვის განმარტება (პილოტირება-საფრენი აპარატის მოძრაობის მართვა პილოტის ან ავტომატური სისტემის საშუალებით) სცილდება მისი სასკოლო რეფორმაში გამოყენების არსს (პილოტირებული პროგრამა-პირველი სიგნალური გამოშვება,რომელიც ახდენს დაგეგმილი ციკლის ანონსირებას). ასევე ვერ ვპოულობთ თანამედროვე ლექსიკაში მრავლად შემოჭრილი უცხო სიტყვების – ნეოლოგიზმების – განმარტებას, თუ დაველოდებით ახალი უცხო სიტყვათა ლექსიკონების შექმნას ეს სიტყვები განიცდიან ე.წ. «დაძველებას». ამიტომ გადავწყვიტეთ შევქმნათ ნეოლოგიზმების ელექტრონული ლექსიკონი ქართულ ენაზე, რომელიც იქნება პერმანენტული განახლების პროცესში.
მონაწილეთა ასაკი:9-11 კლასის მოსწავლეები
პროექტის შესაძლო აქტივობები:
1. საკვლევი თემის შესახებ ლიტერატურის მოპოვება და მისი ანალიზი
2. ნეოლოგიზმების მოძიება
3. ნეოლოგიზმების მნიშვნელობათა დადგენა
4. მოსწავლეთათვის ნეოლოგიზმების მნიშვნელობების გაცნობა
5. მოსწავლეთა ლექსიკური მარაგის გამდიდრება
6. ლექსიკონთან მუშაობის უნარ-ჩვევის გამომუშავება
მოსალოდნელი შედეგები:
ამ ბოლო ხანებში ქართულ ენაში გაჩნდა და შემოვიდა საკმაოდ ბევრი ახალი სიტყვა, რომელსაც ფართოდ იყენებენ მხატვრულ, პოლიტიკურ, სამეცნიერო ლიტერატურაში, აგრეთვე ხშირად გვხვდება ჟურნალ-გაზეთებში, სატელევიზიო და რადიო გადაცემებში. როგორც ნებისმიერ სხვა ენაში ქართულ ენაში მუდმივად ხდება ლექსიკური მარაგის განახლება და გაფართოება. როგორც წესი, ყოველივე ლექსიკური «სიახლე» ენაში დაფიქსირებულია ლექსიკონში. მაგრამ ახალი სიტყვების რაოდენობა XXI საუკუნეში იზრდება ნამდვილად «კოსმური» სისწრაფით და ლექსიკონები ვერ ასწრებენ მათ ასახვას.
საკმაოდ ხშირად სატელევიზიო და რადიო გადაცემებში, ჟურნალ-გაზეთებში, თანამედროვე ლიტერატურაში, ინტერნეტში ჩვენ გვხვდება ბევრი ახალი უცხო სიტყვა, რომლის ზუსტი მნიშვნელობა ჩვენ არ ვიცით. თითქოს შეგვიძლია ავხსნათ რას ნიშნავს ესა თუ ის სიტყვა, მაგრამ სწორ განმარტებას ვერ ვაძლევთ. სწორედ, ამიტომ გაგვიჩნდა ამ პროექტის იდეა.
მე-10 - მე-11 კლასებში ჩვენს მიერ ჩატარებული იქნა გამოკითხვა. ჩვენ მოვახდინეთ გამოკითხვის შედეგების ანალიზი. აღმოჩნდა, რომ ბევრი გამოკითხულთაგანი იყენებდა ნეოლოგიზმებს, მაგრამ ბევრმა მათგანმა არ იცოდა მათი ზუსტი მნიშვნელობა და ისინი ასევე აცხადებდნენ, რომ გარკვეულ დისკომფორტს გრძნობდნენ ტელე და რადიო გადაცემების მსვლელობის დროს.
მოსწავლეთა მიერ ყველაზე ხშირად შემდეგი მოსაზრებები იყო მოწოდებული:
1. გამოვცეთ ნეოლოგიზმების განმარტებითი ლექსიკონი;
2. სასწავლო პროცესის მსვლელობისას პედაგოგებმა მოახდინონ ნეოლოგიზმების განმარტება;
3. საინფორმაციო ბუკლეტების გამოცემა და მათი დარიგება;
4. ტრეინინგების ჩატარება დაინტერესებული მოსწავლეთათვის;
5. გვესაჭიროება უცხო ენის კარგი ცოდნა და უცხო სიტყვათა ახალი ლექსიკონი
ჩვენ გავითვალისწინეთ მათ მიერ მოწოდებული იდეები და ავსახეთ ისინი ჩვენს ღონისძიებებში.
სამუშაო ენა: ქართული ენა
ნეოლოგიზმები თანამედროვე ლექსიკაში
პროექტის მოკლე აღწერა:
თანამედროვე ლექსიკაში ახლად შემოსული უცხო სიტყვების /ნეოლოგიზმების/ მნიშვნელობის განმარტება და მათი გაცნობა მოსწავლეთათვის.
პროექტის სრული აღწერა:
ქუთაისის №17 საჯარო სკოლაში ხორციელდება ეროვნული სასწავლო გეგმისა, «ირმის ნახტომის» და სხვა პროგრამების პილოტირება. თვით ამ ტერმინმა გამოიწვია ჩვენს მოსწავლეებში დიდი ინტერესი. მისი ზუსტი განმარტების მოპოვებისას დღემდე არსებულ უცხო სიტყვათა ლექსიკონში, ამ სიტყვის განმარტება (პილოტირება-საფრენი აპარატის მოძრაობის მართვა პილოტის ან ავტომატური სისტემის საშუალებით) სცილდება მისი სასკოლო რეფორმაში გამოყენების არსს (პილოტირებული პროგრამა-პირველი სიგნალური გამოშვება,რომელიც ახდენს დაგეგმილი ციკლის ანონსირებას). ასევე ვერ ვპოულობთ თანამედროვე ლექსიკაში მრავლად შემოჭრილი უცხო სიტყვების – ნეოლოგიზმების – განმარტებას, თუ დაველოდებით ახალი უცხო სიტყვათა ლექსიკონების შექმნას ეს სიტყვები განიცდიან ე.წ. «დაძველებას». ამიტომ გადავწყვიტეთ შევქმნათ ნეოლოგიზმების ელექტრონული ლექსიკონი ქართულ ენაზე, რომელიც იქნება პერმანენტული განახლების პროცესში.
მონაწილეთა ასაკი:9-11 კლასის მოსწავლეები
პროექტის შესაძლო აქტივობები:
1. საკვლევი თემის შესახებ ლიტერატურის მოპოვება და მისი ანალიზი
2. ნეოლოგიზმების მოძიება
3. ნეოლოგიზმების მნიშვნელობათა დადგენა
4. მოსწავლეთათვის ნეოლოგიზმების მნიშვნელობების გაცნობა
5. მოსწავლეთა ლექსიკური მარაგის გამდიდრება
6. ლექსიკონთან მუშაობის უნარ-ჩვევის გამომუშავება
მოსალოდნელი შედეგები:
ამ ბოლო ხანებში ქართულ ენაში გაჩნდა და შემოვიდა საკმაოდ ბევრი ახალი სიტყვა, რომელსაც ფართოდ იყენებენ მხატვრულ, პოლიტიკურ, სამეცნიერო ლიტერატურაში, აგრეთვე ხშირად გვხვდება ჟურნალ-გაზეთებში, სატელევიზიო და რადიო გადაცემებში. როგორც ნებისმიერ სხვა ენაში ქართულ ენაში მუდმივად ხდება ლექსიკური მარაგის განახლება და გაფართოება. როგორც წესი, ყოველივე ლექსიკური «სიახლე» ენაში დაფიქსირებულია ლექსიკონში. მაგრამ ახალი სიტყვების რაოდენობა XXI საუკუნეში იზრდება ნამდვილად «კოსმური» სისწრაფით და ლექსიკონები ვერ ასწრებენ მათ ასახვას.
საკმაოდ ხშირად სატელევიზიო და რადიო გადაცემებში, ჟურნალ-გაზეთებში, თანამედროვე ლიტერატურაში, ინტერნეტში ჩვენ გვხვდება ბევრი ახალი უცხო სიტყვა, რომლის ზუსტი მნიშვნელობა ჩვენ არ ვიცით. თითქოს შეგვიძლია ავხსნათ რას ნიშნავს ესა თუ ის სიტყვა, მაგრამ სწორ განმარტებას ვერ ვაძლევთ. სწორედ, ამიტომ გაგვიჩნდა ამ პროექტის იდეა.
მე-10 - მე-11 კლასებში ჩვენს მიერ ჩატარებული იქნა გამოკითხვა. ჩვენ მოვახდინეთ გამოკითხვის შედეგების ანალიზი. აღმოჩნდა, რომ ბევრი გამოკითხულთაგანი იყენებდა ნეოლოგიზმებს, მაგრამ ბევრმა მათგანმა არ იცოდა მათი ზუსტი მნიშვნელობა და ისინი ასევე აცხადებდნენ, რომ გარკვეულ დისკომფორტს გრძნობდნენ ტელე და რადიო გადაცემების მსვლელობის დროს.
მოსწავლეთა მიერ ყველაზე ხშირად შემდეგი მოსაზრებები იყო მოწოდებული:
1. გამოვცეთ ნეოლოგიზმების განმარტებითი ლექსიკონი;
2. სასწავლო პროცესის მსვლელობისას პედაგოგებმა მოახდინონ ნეოლოგიზმების განმარტება;
3. საინფორმაციო ბუკლეტების გამოცემა და მათი დარიგება;
4. ტრეინინგების ჩატარება დაინტერესებული მოსწავლეთათვის;
5. გვესაჭიროება უცხო ენის კარგი ცოდნა და უცხო სიტყვათა ახალი ლექსიკონი
ჩვენ გავითვალისწინეთ მათ მიერ მოწოდებული იდეები და ავსახეთ ისინი ჩვენს ღონისძიებებში.
სამუშაო ენა: ქართული ენა
